Nederland -
Bijna 56 jaar geleden, op een ochtend in juni stort een KLM-vliegtuig vol met Nederlanders in zee bij Biak, een eiland van Nederlands Nieuw-Guinea. De 8-jarige Hannie de Rijke is een van de slechts tien overlevenden. Metroverslaggeefster Marlies Dinjens schreef samen met journalist Stan de Jong De vlucht van een paradijsvogel.
Maandenlang sprak Dinjens met de nu 64-jarige Hannie de Rijke. Aan de hand van foto’s brieven en Hannies persoonlijke herinneringen ontstond al snel een levendige familiegeschiedenis. Een verhaal dat de lezer meeneemt terug in de tijd naar Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea. Met als rode draad het verhaal van de kleine Hannie die samen met haar ouders, broer en zus een vliegtuigongeluk overleeft, maar verder moet zien te leven met de lichamelijke en geestelijke littekens ontstaan door de ramp.
Hannie de Rijke heeft een bijzonder leven achter de rug, hoe ben je tegen dit verhaal aangelopen?
Ik ken Hannie al mijn hele leven. Ze benaderde mij met de vraag of ik een artikel in Metro wilde schrijven over een monument dat zij wilde oprichten op de plek waar het vliegtuig in zee stortte. Die avond ging ik uiteten met vrienden en vertelde ik hen het verhaal van Hannie en hoe zij gered werd uit een brandende zee. Ik merkte dat iedereen gelijk geïnteresseerd begon te luisteren. Stan, mijn latere coauteur, zei toen: “Dit is geen artikel, dit is een boek.” Hij had toen zelf al vijf boeken op zijn naam staan.
En dat vond Hannie ook?
Haar persoonlijke verhaal zou in de boekwinkels komen te liggen, daar moest ze even over nadenken. Toen ze besloot mee te werken, ging ze er ook echt voor. Alle fotoalbums en brieven van haar familie kwamen van zolder. Ze heeft een gigantisch archief met honderden foto’s uit de tijd dat zij in Nederlands-Indië en later in Nieuw-Guinea woonde. Ik stuitte echt op een goudmijn.
Een paar weken later zat je naast haar in het vliegtuig naar Biak, de plek waar het vliegtuig neerstortte.
Vorig jaar juli onthulde Hannie op die plek het monument voor nabestaanden en slachtoffers van de ramp. Toen bekend was dat wij een boek over haar leven gingen schrijven, zei ze gelijk dat we dan ook mee moesten naar Biak. Voor de reis had ik al tientallen gesprekken met Hannie gehad, maar daar begreep ik het land en de mensen die daar wonen pas echt.
Waren er meer nabestaanden bij de onthulling van het monument?
Er was één andere overlevende en er waren tien familieleden van mensen die tijdens de ramp zijn omgekomen. Waarvan twee zussen die destijds 1 en 2 jaar oud waren, toen hun vader in zee stortte. Zij waren nooit naar de plek van het ongeluk geweest. Hannie heeft hen door het monument een plek gegeven om hun vader te herdenken. Het was de grootste vliegramp destijds, 58 mensen zijn omgekomen waaronder de hele KLM-crew. Het was een indrukwekkende herdenking.
Wat heeft op jou de meeste indruk gemaakt tijdens het schrijven?
De manier waarop Hannie is geslaagd het vliegtuigongeluk een plaats te geven in haar leven. Ze is verbrand aan haar armen en in haar gezicht, iedere dag wordt ze daardoor met het ongeluk geconfronteerd. In het begin onderdrukte ze de gevoelens, maar later heeft ze deze toegelaten en het hele drama omarmt. Met het oprichten van het monument heeft ze iets positiefs kunnen doen voor nabestaanden.
Welke passage in het boek was voor jou het heftigst om te schrijven?
Een van de heftigste momenten was toen Hannie vertelde over wat er gebeurde nadat zij gered was en in het ziekenhuis lag. Tegenover haar bed lag een klein meisje te roepen om haar moeder, een moeder die al dood was. De vader van het meisje lag verderop, maar was zo in shock dat hij niet besefte dat zijn dochtertje dood lag te gaan. Langzaam drong later tot hem door dat hij zijn vrouw en drie kinderen kwijt is. Bij die herinneringen heeft Hannie veel gehuild, maar mij raakte het ook. Je moet van beton zijn willen deze verhalen je niets doen.
